گونه‌شناسی و سیر تحول پشت‌بندها از ابتدا تا انتهای دوران تاریخی در معمــاری ایــران

Authors

  • داریوش حیدری مربی گروه مرمت و احیای بناها و بافت‌­های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
  • رضا ابویی استادیار و عضو هیئت ­علمی گروه مرمت و احیای بناها و بافت‌­های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
  • نرگس کریمی دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت­‌های تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان. نویسنده مسئول
Abstract:

دیوار پشت‌بند به عنوان یک سازة بنایی، نقش مهار نیروی رانشی دیوار اصلی را به عهده دارد. این عنصر معمارانه از سالیان دور، در بناهای مسکونی و غیرمسکونی، به شیوه‌ها و انواع مختلف استفاده شده است. در این راستا شواهد باستان‌شناسی، تنها شاخص معتبری هستند که می‌توان با رجوع به آنها از پیشینة دیوارهای پشت‌بند به صورت ضمنی آگاه شد. اینکه اولین‌بار در چه بنایی و کجا استفاده شده مشخص نیست، درجایی هم به صراحت به آن اشاره نشده و حتی باستان‌شناسان نیز در گزارشات حفاری خود به اشاراتی کوتاه و ضمنی بسنده کرده‌اند، ولی مبتنی بر گزارشات محدود در دسترس، می‌توان به صورت احتمالی استفادة گسترده از این سازه را از دورة نوسنگی به بعد دانست که معماران به عملکرد سازه‌ای این عنصر آگاه شده و به مرور زمان با تجربیات گذشته خود از گونه‌های متفاوت آن استفاده کردند. در این پژوهش گونه‌های متفاوت پشت‌بندها از لحاظ موقعیت قرارگیری، فرم و شکل، مصالح به‌کاررفته، فن اجرا، کارکرد فنی و تزیینات پشت‌بندها تقسیم‌بندی و مورد بررسی قرار گرفته است. با مطالعه دیوارهای پشت‌بند در دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی، مشاهده خواهد شد که هر چند در زمان گذشته یک چارچوب ساختاری با زیربنای علمی، بر‌اساس یافته‌های مربوط به قدرت مصالح و قوانین مکانیک‌ها وجود نداشته ولی بر‌اساس تجربه و نگرش عمیق به ماهیت و رفتار ساختمان‌های بنا شده، کم‌کم و به مرور زمان به درک ساختاری و عملکرد سازه‌ای بهتر دیوارهای پشت‌بند دست پیدا کردند و نه تنها در تعادل نیروها بلکه در ظاهر و زیبایی آنها نیز تأکید داشتند. عدم تحقیق جامع در این خصوص ضرورت پژوهش را ایجاب کرد که با ابزار مطالعة کتابخانه‌ای و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی به این مهم پرداخته شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و تحلیل سیر تاریخی سیمای خانواده در رمان فارسی از ابتدا تا دهۀ 50

رمان‎نویسی در ادبیات فارسی گونۀ ادبی جدیدی است که مقارن با مشروطه رواج یافت. این نوع ادبی در ایران هم‎زمان با ورود به دورۀ نوین اجتماعی شکل گرفت و واقع‎گرایی و توجه به مسائل اجتماعی یکی از اصلی‎ترین مضامین آن گردید. رمان واقع‎گرا در ایران به دلیل اهمیت و کارکرد خاص خود، همواره در تعامل با نهادهای اجتماعی بوده است و نویسندگان عموماً بیان واقعیت‎های اجتماعی را برای خود نوعی رسالت می‎دانسته‎اند. یک...

full text

بررسی سیر تحول نقش هارپی در هنر ایران (از دوران پیش از تاریخ تا دوران معاصر)

هارپی به‌عنوان مخلوقی ترکیبی، قدمتی طولانی در هنر ایران دارد و باید خاستگاه آن را در هنر پیش از تاریخ جست. این نقش به‌عنوان موجود ترکیبی انسان- پرنده، با اساطیر کهن گره خورده است و در گذر زمان، در فرم مشخص و مفاهیم متفاوت استمرار ‌‌یافته ‌‌است. هارپی را در دوران پیش ‌‌از تاریخ، حامل مردگان به جهان دیگر تصویر می‌‌کردند که در دوران تاریخی با مفاهیم اسطوره‌‌ای پیوند خورد و در دورۀ اسلامی با مفاهیم...

full text

بازخوانی و بازشناسی ساختار و سیر تحول تاریخی محله ‌‌‌‌امام‌زاده جعفر (ع) یزد تا پیش از تغییرات دوران معاصر

شهرهای تاریخی مشحون از آثار و لایه‌هایی هستند که در گذر زمان به تدریج در زیر لایه‌های جدید پنهان گردیده یا در اثر عوامل مختلف، در معرض فرسایش و دگرگونی قرار گرفته‌اند، اما با این وجود، قصۀ شکل‌گیری هسته‌های تاریخی شهرها و عناصر مهم و شاخص آنها در همین لایه‌ها مضبوط گردیده است. معمولاً در روند حفاظت عالمانه از شهرهای تاریخی جهان سعی می‌گردد از آثار و لایه‌های تاریخی شهرها به نحو شایسته‌ای صیانت گ...

full text

بررسی سیر تحول طلاکاری قرآن‌های موزۀ آستان قدس رضوی از ابتدا تا دورۀ قاجار

قرآن کریم پراهمیت‌ترین متن اسلامی است که همواره از ابتدای دورۀ اسلامی تاکنون اقوام مختلف جهان اسلام از جمله ایرانیان را بر آن داشته که بالاترین هنر خود را در آراستن آن به کار گیرند. هنرمندان ایرانی پس از اسلام هر ورق قرآن را با استفاده از طلا تبدیل به اثری نفیس در نهایت زیبایی کرده‌اند. هدف از انجام این پژوهش مشخص نمودن روند تزئین قرآن‌ها با طلا بوده و این پرسش مطرح است که در طی قرون اسلامی میز...

full text

بررسی و تحلیل سیر تاریخی سیمای خانواده در رمان فارسی از ابتدا تا دهۀ ۵۰

رمان‎نویسی در ادبیات فارسی گونۀ ادبی جدیدی است که مقارن با مشروطه رواج یافت. این نوع ادبی در ایران هم‎زمان با ورود به دورۀ نوین اجتماعی شکل گرفت و واقع‎گرایی و توجه به مسائل اجتماعی یکی از اصلی‎ترین مضامین آن گردید. رمان واقع‎گرا در ایران به دلیل اهمیت و کارکرد خاص خود، همواره در تعامل با نهادهای اجتماعی بوده است و نویسندگان عموماً بیان واقعیت‎های اجتماعی را برای خود نوعی رسالت می‎دانسته‎اند. یک...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 13  issue 40

pages  55- 68

publication date 2016-08-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023